Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) đã công bố một Bản tóm tắt chính sách xem xét tác động của cuộc khủng hoảng COVID-19 đối với hệ thống giáo dục nghề nghiệp (GDNN) và cách hệ thống GDNN đang ứng phó ở các nước OECD. Bản tóm tắt cũng trình bày các bước mà các Chính phủ có thể thực hiện trong bối cảnh cuộc khủng hoảng này để xây dựng các hệ thống GDNN mạnh mẽ và linh hoạt trong tương lai.

Ảnh: //www.oecd.org/skills/centre-for-skills/

Cuộc khủng hoảng COVID-19 toàn cầu đang gây ra nhiều áp lực đột ngột và chưa từng có đối với các Chính phủ và các ngành công nghiệp trên toàn thế giới, ảnh hưởng đến hầu như tất cả các lĩnh vực. Trong đó, hệ thống GDNN cũng đang bị tác động nặng nề trong việc triển khai các hoạt động GDNN trong bối cảnh xã hội bị giãn cách và hạn chế đi lại hiện nay cũng như trong việc dự đoán và thích ứng với một thị trường lao động thay đổi đáng kể trong thời gian tới.

Tác động của cuộc khủng hoảng COVID-19 đối với hệ thống GDNN

Gián đoạn trong GDNN: Trong bối cảnh giãn cách xã hội và hạn chế đi lại, thách thức chính đối với học sinh sinh viên GDNN hiện nay là không thể đến lớp học, xưởng thực hành tại trường hoặc nơi làm việc. Trong một số lĩnh vực nghề nghiệp, lý thuyết có thể được dạy và học trực tuyến, nhưng đối với học thực hành không thể được truyền tải một cách hiệu quả vì thiếu khả năng tiếp cận với các công cụ, vật liệu, thiết bị và máy móc. Các lĩnh vực khác đang phải đối mặt với những thách thức cụ thể, chẳng hạn như chăm sóc sức khỏe, nơi một số trường y khoa đang được khuyến cáo giảm cường độ đào tạo vì rủi ro sức khỏe (mặc dù các trường y tế khác đang cho phép sinh viên y khoa và điều dưỡng hiện tại tốt nghiệp sớm để đáp ứng nhu cầu thị trường lao động tức thời).

Cắt giảm cơ hội học nghề: Suy thoái kinh tế được dự đoán diễn ra rộng rãi và đã bắt đầu ở một số quốc gia, đặt ra những thách thức cụ thể trong các lĩnh vực như khách sạn, du lịch, hàng không và dịch vụ giải trí nơi nhu cầu đang đạt mức thấp trong lịch sử. Một số ngành nghề không thể hoạt động, điều đó cũng có nghĩa là không chỉ thiếu người học mà còn thiếu nguồn tài chính, dẫn đến số lượng đăng ký học nghề trong năm học tới giảm, một phần do sự không chắc chắn về việc liệu học sinh có thể tiếp cận việc học tập tại nơi làm việc một cách hiệu quả hay không, liệu chương trình đào tạo trực tuyến có hiệu quả hay không, và liệu sinh viên có thể hoàn thành tất cả các yêu cầu cần thiết để được ghi danh đúng hạn hay không.

Cách các hệ thống GDNN của các nước ứng phó với cuộc khủng hoảng COVID-19

Hệ thống GDNN các nước đang rất cần một loạt các biện pháp hỗ trợ ứng phó với những thách thức hiện tại cũng như thích ứng và đáp ứng hiệu quả với những thay đổi cả về yêu cầu của thị trường lao động. Một số ví dụ thực tiễn ở một số quốc gia sau đây có thể xem xét để được nhân rộng:

Tăng cường sử dụng các nền tảng trực tuyến và ảo: Nhiều quốc gia đang khuyến khích và hỗ trợ các cơ sở GDNN sử dụng các công cụ đào tạo từ xa ở mọi nơi có thể để đảm bảo tính liên tục của việc học. Các nhà cung cấp tư nhân lớn ở nhiều quốc gia cũng đang cung cấp miễn phí các khóa học trực tuyến của họ. Mặc dù hình thức đào tạo từ xa không thể thay thế hoàn toàn việc đào tạo tại chỗ và hiệu quả của nó phụ thuộc vào nghề nghiệp, nhưng nó vẫn có thể giúp người học tiếp tục gắn bó và tiếp tục tiến bộ trong học tập. Những nỗ lực này trong việc phân phối và truyền thông trực tuyến có thể tăng cường tương tác kỹ thuật số và thế giới thực 1-1 giữa người học, cơ sở GDNN và nhà tuyển dụng. Đào tạo hỗ trợ, bao gồm cả việc giới thiệu các khóa học phát triển kỹ năng trực tuyến miễn phí rất hữu ích. Ví dụ ở một số quốc gia:

Ở Pháp, các khóa học nghề trực tuyến được cung cấp miễn phí trong thời gian ba tháng, bao gồm chương trình học chính ở các trường dạy nghề và các khóa đào tạo chính để nâng cao trình độ chuyên môn.

Ở Hàn Quốc, một nền tảng đào tạo ảo – Nền tảng Giáo dục Đào tạo Thông minh (STEP) được cung cấp nhằm cho phép các nhà cung cấp dịch vụ học tập tải lên nội dung khóa học của họ, ngoài 300 khóa học hiện có đã có sẵn. Điều này đang được hỗ trợ thêm bởi các cơ chế trợ giá và đảm bảo chất lượng.

Ở Hà Lan, đào tạo trực tiếp trong các nhóm nhỏ có thể được tổ chức cho những sinh viên không có đủ tài nguyên kỹ thuật số. Các trường học cũng có thể tạm thời cho phép những sinh viên này đến trường, nơi làm việc có truy cập internet và máy tính hoặc máy tính xách tay. 

Ở Anh, Skills for Health đã cung cấp chương trình đào tạo Kỹ năng cốt lõi cho lĩnh vực chăm sóc sức khỏe bao gồm các cơ sở GDNN đang cung cấp khóa đào tạo theo luật định/bắt buộc và tất cả mọi người có thể truy cập miễn phí kho tài nguyên đào tạo trực tuyến trong bối cảnh COVID-19.

Thời gian nghỉ học hoặc kéo dài thời gian đào tạo: Khi không thể học trực tuyến, có thể phải nghỉ trong quá trình học. Việc nghỉ như vậy sẽ không dẫn đến bất kỳ khoản phí, khoản hoàn trả hoặc hình phạt nào khác cho cả người học và cơ sở GDNN. Hỗ trợ tài chính và tư vấn là cần thiết nhằm giúp các cơ sở GDNN có thể duy trì sự sẵn sàng và hoạt động nhanh chóng và đầy đủ sau khủng hoảng, đồng thời người học có thể tiếp tục học càng sớm càng tốt. 

Ở Anh, những người học nghề buộc phải nghỉ việc học tập tại nơi làm việc hoặc không thể làm việc do các biện pháp phòng ngừa liên quan đến COVID-19, có thể phân loại giai đoạn này là thời gian nghỉ học. Trong khi đó, những người học nghề ở Anh đã sẵn sàng để đánh giá năng lực nhưng không thể được đánh giá do dịch bệnh hoặc các biện pháp liên quan đến COVID-19 gây khó khăn cho việc đánh giá  được phép tạm dừng việc học. Thời hạn đánh giá nào cũng có thể được gia hạn.

Ở Hà Lan, học sinh sinh viên học trung cấp nghề vẫn có thể được nhận vào học nghề ở các cấp cao hơn ở các trường cao đẳng ngay cả khi họ không thể hoàn thành một hoặc hai môn học hoặc hoàn thành vị trí làm việc do khủng hoảng – họ được gia hạn theo thứ tự đáp ứng tất cả các yêu cầu của các cơ sở GDNN và đạt được chứng chỉ trung cấp nghề của họ. Nước này cũng đã hoãn ngày đăng ký nhập học chương trình trung cấp nghề.

Hàn Quốc cho phép việc kéo dài thời gian đào tạo hoặc thời gian đào tạo linh hoạt.

Tây Ban Nha đã đồng ý về sự linh hoạt trong chương trình đào tạo tại nơi làm việc bằng cách kéo dài hoặc thời gian đào tạo, rút ngắn nội dung đào tạo tại nơi làm việc hoặc tích hợp nội dung này thông qua các phương tiện khác.

Hỗ trợ tiền lương cho việc duy trì người học việc: Ngay cả trong trường hợp đào tạo tại nơi làm việc không khả thi, điều quan trọng là người học việc phải duy trì liên lạc với người sử dụng lao động và nếu có thể tiếp tục làm việc thông qua làm việc từ xa hoặc các cuộc họp ảo.

Úc, trong khuôn khổ ứng phó đối với COVID-19 đang hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ giữ chân người học nghề và thực tập sinh của họ thông qua trợ cấp lương mới (50% tiền lương của họ trong tối đa 9 tháng từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2020). Hỗ trợ này sẽ hỗ trợ tới 70 000 doanh nghiệp nhỏ, sử dụng khoảng 117 000 người học nghề và thực tập sinh.

Áo, Đức và Thụy Sĩ đã có các chương trình làm việc ngắn hạn (Kurzarbeit) để giúp các công ty hỗ trợ tài chính bù đắp cho khoản thu nhập của nhân viên bị mất do giảm giờ làm. Chương trình này thường không bao gồm những người học việc, nhưng do cuộc khủng hoảng COVID-19, biện pháp này đã được mở rộng để thực hiện ở Áo và Thụy Sĩ, và ở một hình thức hạn chế hơn, Berlin. Ngành công nghiệp và thủ công ở Đức đã yêu cầu chính phủ mở rộng biện pháp này đối với những người học nghề.

Ở Ireland, nơi những người học nghề không thể làm việc do các hạn chế COVID-19, người sử dụng lao động nói chung sẽ tìm kiếm một khoản trợ cấp lương thay mặt cho họ. Ngoài ra, trong trường hợp buộc phải cho nghỉ việc tạm thời, những người học nghề thường đủ điều kiện để được hưởng chế độ Thanh toán Thất nghiệp Đại dịch, hay còn gọi là Quyền lợi của Người tìm việc.

Tại Anh, Chương trình Duy trì Việc làm trong đại dịch Coronavirus cho phép người sử dụng lao động yêu cầu 80% chi phí tiền lương hàng tháng thông thường cho những nhân viên có thu nhập cao, lên đến 2 500 Bảng Anh một tháng, cộng với các khoản đóng góp an sinh xã hội. Người lao động đã được đào tạo có thể tham gia đào tạo, bao gồm cả thời gian học nghề ngoài thời gian đào tạo nghề.

Scotland đã có các biện pháp hỗ trợ tài chính đối với những người sử dụng lao động nhận một người học việc dôi dư từ một chủ lao động khác. Ưu đãi này cung cấp 5.000 Bảng Anh cho các nhà tuyển dụng trong ngành dầu khí và 2.000 Bảng Anh ở những nơi khác. 

Tận dụng hợp tác giữa các trường và các doanh nghiệp: Các quốc gia như Đan Mạch và Na Uy đã cung cấp các khóa đào tạo thay thế tại trường học trong các trường hợp học sinh cấp trung học phổ thông không thể đảm bảo việc học nghề. Ở các quốc gia như Estonia, Phần Lan, Hà Lan và Thụy Điển, việc học nghề được triển khai xen kẽ giữa việc học tại nơi làm việc và học tại trường. Ví dụ, ở Anh, Hội đồng Y tá và Hộ sinh đã chỉ ra rằng sinh viên đại học năm thứ nhất sẽ chỉ có thể tham gia các khóa học lý thuyết trong thời gian ngắn hạn và sau đó sẽ đào tạo theo tỷ lệ 50-50 bắt buộc giờ lý thuyết và thực hành.

Đánh giá kỹ năng và trao bằng cấp linh hoạt: Trong nhiều lĩnh vực, chẳng hạn như chăm sóc sức khỏe nói riêng, một lộ trình trực tiếp đến trình độ chuyên môn có thể cần được thiết lập nhanh chóng để ứng phó với cuộc khủng hoảng COVID-19. Một số người học nghề sẽ không thể hoàn thành chương trình của họ như mong đợi, bởi vì họ đã bị dư thừa, hoặc vì sự gián đoạn liên tục của nơi làm việc hoặc địa điểm đào tạo bình thường của họ. Những cá nhân này sẽ cần sự hỗ trợ hiệu quả để họ có thể hoàn thành và đạt được trình độ nghề nghiệp mong muốn. Để đạt được điều này, điều rất quan trọng là phải xem lại các thỏa thuận đánh giá.

Ghi nhận việc học đã hoàn thành trước đó: Việc công nhận việc học đã hoàn thành trước của những người trưởng thành có kinh nghiệm làm việc trước đây thông qua đánh giá cuối cùng độc lập. Ở Áo, Đức, Na Uy và Thụy Sĩ, một người có thể đạt được bằng cấp đầy đủ khi chứng minh rằng họ đã đạt được kết quả học tập mục tiêu bằng cách vượt qua bài kiểm tra đủ điều kiện cuối cùng hoặc chứng minh các kỹ năng đó theo những cách khác. Đối với những người lao động có kinh nghiệm, các quốc gia nên thiết lập các con đường tiếp cận trực tiếp đến các bằng cấp – thông qua việc tiếp cận trực tiếp để kiểm tra hoặc bằng cách bổ sung các kỹ năng còn thiếu một phần bằng đào tạo theo mô-đun. Đối với những người học nghề bị gián đoạn chương trình học nghề, có thể được tiếp cận trực tiếp để kiểm tra và đánh giá.

Cấp bằng, giấy phép ngắn hạn, cấp tốc: Trong các lĩnh vực thiếu hụt hoặc dự kiến sẽ thiếu hụt như lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe, một số quốc gia đang cấp giấy phép ngắn hạn, cấp tốc. Ví dụ, Canada đang tận dụng các chuyên gia y tế được đào tạo quốc tế không có giấy phép và những sinh viên tốt nghiệp trường y khoa gần đây để chống lại COVID-19. Ontario đã cấp Chứng chỉ Du học Ngắn có Giám sát cho những người đáp ứng các tiêu chuẩn và điều kiện tối thiểu. Theo số liệu từ HealthForceOntario, biện pháp này có thể có tác động đáng kể đến ứng phó với khủng hoảng, vì có tới 19 000 bác sĩ và y tá được đào tạo ở nước ngoài không làm việc trong lĩnh vực của họ. Tương tự như vậy, British Columbia đã sửa đổi Đạo luật về chuyên môn y tế của địa phương để sinh viên tốt nghiệp y khoa quốc tế có thể nộp đơn xin cấp bằng phó bác sĩ được giám sát. Tại Hoa Kỳ, một số tiểu bang và trường học đang cho phép tốt nghiệp sớm đối với sinh viên y khoa và điều dưỡng hiện tại và giúp người di cư dễ dàng hơn và các chuyên gia y tế được đào tạo ở nước ngoài để cung cấp dịch vụ chăm sóc bệnh nhân trong bệnh viện.  

Đào tạo lại: Nếu việc giãn cách xã hội kéo dài và dẫn đến việc tái bố trí vị trí việc làm, thì việc đào tạo lại những lao động này có thể là cần thiết. Những người lao động phải làm việc trong môi trường dễ mắc bệnh truyền nhiễm và không thể làm việc từ xa hoặc những người làm việc trong các lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề bởi COVID-19 vì sự gián đoạn chuỗi cung ứng hoặc giảm nhu cầu có thể cần được đào tạo thêm để đào tạo lại.  

Tăng cường chia sẻ thông tin và giao tiếp với người học, nhà cung cấp và các đối tác xã hội: Trong mọi trường hợp, các biện pháp cần được truyền đạt. Ví dụ: Viện Học việc và Giáo dục Kỹ thuật ở Anh đã xuất bản hướng dẫn mới về việc cung cấp đánh giá và Bộ Giáo dục đã thiết lập Đường dây trợ giúp Coronavirus để đảm bảo người học nghề được thông báo về những thay đổi đối với các quy định và thực hành. Ngoài ra, quốc gia này cũng hỗ trợ động lực cho người học nghề và người sử dụng lao động.

Đầu tư vào GDNN: Để giảm thiểu tình trạng thiếu hụt kỹ năng trong tương lai và giảm thiểu cú sốc của cuộc khủng hoảng, các quốc gia đang tập trung đầu tư vào GDNN và phát triển kỹ năng. Thụy Điển, thông qua gói khủng hoảng về việc làm và chuyển đổi, đã đưa ra kế hoạch tăng cường tài trợ và hỗ trợ thêm cho GDNN bao gồm các nhà cung cấp đào tạo từ xa. Tại Hoa Kỳ, các khoản trợ cấp Sẵn sàng Học nghề cho Thanh niên (42,5 triệu USD), được lên kế hoạch trước khi xảy ra khủng hoảng nhưng được công bố vào tháng 4 năm 2020, đang hỗ trợ việc tuyển sinh thanh niên trong trường hoặc ngoài trường (từ 16-24 tuổi) thành Các Chương trình Học nghề đã Đăng ký hiện có cũng như các chương trình trước khi học nghề.

Đề xuất chính sách để xây dựng hệ thống GDNN mạnh mẽ và linh hoạt hơn trong tương lai

Mối quan tâm trước mắt của các quốc gia hiện nay là làm thế nào để vượt qua cuộc khủng hoảng trước mắt. Nhưng các quyết định được đưa ra ngày hôm nay có thể có ý nghĩa lâu dài, vì vậy các nhà hoạch định chính sách cũng cần tự hỏi mình làm thế nào để cải thiện hệ thống GDNN thông qua các quyết định này thậm chí còn phát triển mạnh mẽ hơn, nhạy bén hơn và linh hoạt hơn trước. Báo cáo của OECD đã đưa ra các đề xuất hành động cụ thể sau đây:

– Tăng cường tương tác với người sử dụng lao động và tổ chức công đoàn ở cả cấp địa phương và quốc gia.

– Lập kế hoạch cho những thay đổi trong thị trường lao động có thể bị đẩy nhanh do khủng hoảng, bao gồm cả các vấn đề về số hóa.

– Cung cấp các hỗ trợ tài chính cho các hệ thống GDNN và người học để thực hiện đào tạo trong các lĩnh vực và nghề nghiệp phù hợp hơn trong tương lai sẽ rất quan trọng đối với sự phục hồi kinh tế trong dài hạn.

– Tận dụng nhu cầu cung cấp kỹ thuật số, đào tạo từ xa bằng cách khám phá các phương pháp tiếp cận sư phạm kỹ thuật số, sáng tạo như chương trình mô phỏng, thực tế ảo hoặc trí tuệ nhân tạo. 

– Kiểm tra các chính sách và quy định liên quan đến việc cấp các chứng chỉ để đảm bảo rằng những tiến bộ đạt được trong việc triển khai các khóa đào tạo từ xa được công nhận và trao bằng cấp một cách kịp thời và hiệu quả.

– Đảm bảo rằng các chương trình đào tạo đang cung cấp các kỹ năng nền tảng như kỹ năng kỹ thuật số, kỹ năng cơ bản và giao tiếp xã hội.  Những kỹ năng nền tảng, có thể chuyển giao như vậy sẽ giúp các nền kinh tế phục hồi nhanh hơn sau khủng hoảng, bằng cách giúp người lao động dễ dàng chuyển đổi sang các lĩnh vực hoặc công việc khác.

– Tập trung duy trì và phát triển năng lực cho đội ngũ giáo viên và giảng viên dạy nghề có trình độ cao. Ở các quốc gia như Úc và Hoa Kỳ, các khóa đào tạo ban đầu dành cho giáo viên được dạy trực tuyến và đây là một mô hình có thể nhanh chóng được nhân rộng ở những nơi khác.

Nguồn: //www.oecd.org/coronavirus/policy-responses/vet-in-a-time-of-crisis-building-foundations-for-resilient-vocational-education-and-training-systems-efff194c/#section-d1e51

VP TCGDNN dịch và biên tập

————————————————-

Thông tin liên hệ: Trường Trung cấp Bách khoa Yên Bái

Địa chỉ: Số 6/31 đường Lê Văn Tám, P. Đồng Tâm, Tp. Yên Bái, tỉnh Yên Bái

SĐT: 02163890878

Email: [email protected]

Fanpage: @truongbachkhoayenbai

Nguồn: Tổng cục GDNN